در بحث حسابداری، استانداردهای حسابداری به روش‌ها و اصول خاصی اشاره دارند که هر حسابدار باید آنها را در روند امور مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها در نظر بگیرد. این استانداردها اصول اساسی حسابداری را تعیین کرده و به حسابدار کمک می‌کنند تا بدون مشکل حسابرسی‌ها را انجام دهد. استفاده از استانداردهای حسابداری ضروری است و هر حسابدار باید در تمامی گزارش‌های مالی بر طرق این استانداردها عمل کند، در غیر این صورت گزارش‌های او پذیرفته نمی‌شوند و نیاز به بازنگری دارند.
اگرچه نرم‌افزارهای حسابداری مانند سپیدار به حسابداران کمک می‌کنند و فرآیند حسابداری را ساده‌تر می‌کنند، اما تسلط تنها به این نرم‌افزارها کافی نیست. حسابداران باید نیز با استانداردهای حسابرسی آشنا و مسلط باشند، زیرا در غیر این صورت، حتی با وجود این نرم‌افزارها، نمی‌توانند به درستی و کاملی کارهای مربوط به حسابداری شرکت‌ها را انجام دهند.
به طور کلی، استانداردهای حسابداری قوانین و مقرراتی هستند که هر حسابدار باید رعایت کند و روش کار حسابدار را مشخص می‌کنند. استفاده از این استانداردها اهمیت بسیاری در حوزه حسابداری دارد و برای اطمینان حاصل کردن از شفافیت و قابلیت قیاس در گزارش‌های مالی از آنها استفاده می‌شود.
همچنین بخوانید » نرم افزار هلو چیست | آموزش نرم افزار هلو | برنامه سپیدار چیست؟ | آموزش نرم افزار سپیدار
اهداف استانداردهای حسابداری چیست؟
شفافیت و قابلیت قیاس: استانداردهای حسابداری اهدافی را دنبال می‌کنند که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا گزارش‌های مالی خود را به شکلی شفاف و قابل قیاس تهیه کنند. این استانداردها معیارهای مشترکی را برای ارائه اطلاعات مالی تعیین می‌کنند و برای کاربران گزارش‌های مالی، امکان مقایسه و تحلیل بیشتر را فراهم می‌کنند.
- اعتمادسازی: استانداردهای حسابداری برای ایجاد اعتماد بین کاربران گزارش‌های مالی و شرکت‌ها طراحی شده‌اند. با رعایت این استانداردها، شرکت‌ها به کاربران اطلاعات مالی خود را با قدرت اطمینان بالا ارائه می‌دهند و اعتماد آنها را به دست می‌آورند.
- شناسایی و اندازه‌گیری عملکرد: استانداردهای حسابداری به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا عملکرد خود را شناسایی و اندازه‌گیری کنند. با استفاده از این استانداردها، شرکت‌ها می‌توانند اطلاعات مالی مربوط به درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها و سایر عوامل مرتبط را به شکلی منظم و قابل فهم ثبت کنند و از آنها برای ارزیابی عملکرد و اتخاذ تصمیمات استراتژیک استفاده کنند.
- حفاظت از منافع ذینفعان: استانداردهای حسابداری برای حفاظت از منافع ذینفعان شرکت‌ها طراحی شده‌اند. این منافع شامل سهامداران، بدهکاران، طرفداران، مشتریان، پرسنل و دیگر افراد و نهادهایی است که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر عملکرد مالی شرکت‌ها قرار می‌گیرند.
- شفافیت و قابل قیاس بودن: استانداردهای حسابداری به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا گزارش‌های مالی خود را به شکلی شفاف و قابل قیاس تهیه کنند. این استانداردها معیارهای مشترکی را برای ارائه اطلاعات مالی تعیین می‌کنند تا فرآیند تحلیل و مقایسه اطلاعات مالی بین شرکت‌ها و در طول زمان را آسان‌تر کنند.
- اعتمادسازی: استانداردهای حسابداری برای ایجاد اعتماد بین کاربران گزارش‌های مالی و شرکت‌ها طراحی شده‌اند. با رعایت این استانداردها، شرکت‌ها به کاربران اطلاعات مالی خود را با قدرت اطمینان بالا ارائه می‌دهند و اعتماد آنها را به دست می‌آورند.
- تصمیم‌گیری بهتر: استانداردهای حسابداری به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتمادی را برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و مدیریتی فراهم کنند. با استفاده از این استانداردها، می‌توانند عملکرد مالی خود را بسنجند، عوامل ریسک را شناسایی کنند و تصمیم‌گیری‌های خود را بر اساس اطلاعات دقیق‌تر و قابل اعتماد‌تر انجام دهند.
- حفظ سازمان‌ها و بازارهای مالی: استانداردهای حسابداری به پایداری و پایدارسازی سازمان‌ها و بازارهای مالی کمک می‌کنند. با رعایت این استانداردها، اطلاعات مالی شرکت‌ها به طور صحیح و قابل اطمینان منعکس می‌شوند و از تلاطم‌ها و نامتقارنی‌های بازار جلوگیری می‌شود.
- تطبیق با تغییرات: استانداردهای حسابداری باید قابلیت تطبیق با تغییرات در محیط کسب و کار را داشته باشند. با توجه به تحولات فناوری، تغییرات در قوانین و مقررات مالی و تغییرات در شرایط اقتصادی، استانداردهای حسابداری باید به روز شده و قابل اعمال باشند تا همواره بتوانند نیازهای شرکت‌ها را پوشش دهند و با تغییرات جدید سازگار باشند.
همچنین بیشتر بخوانید: آموزش ارز دیجیتال رشت
انواع استانداردهای حسابداری
استانداردهای حسابداری در سه گروه تقسیم می‌شوند:
-
استانداردهای عمومی
حسابرسی می‌تواند خود را به‌عنوان یک حسابدار مستقل معرفی کند که از انجمن‌های معتبر مدرک تحصیلی تهیه کرده است و باید در هر جنبه‌ای از نظر استقلال، حتی در ظاهر خود نیز، این واقعیت را به اثبات برساند.
-
استانداردهای حسابداری میدانی
حسابرسی که بر اساس استانداردهای حسابداری اصلی کار می‌کند، باید قادر باشد یک برنامه‌ریزی مناسب برای همکاران خود در نظر بگیرد و به نوعی یک برنامه نظارتی قوی ایجاد کند تا افراد از وظایفی که به آنها واگذار شده است مطلع شوند. همچنین، حسابرس باید از سیستم کنترل داخلی استفاده کند تا هیچ سوءاستفاده مالی در شرکت رخ ندهد
-
استانداردهای حسابرسی گزارشگری
بعد از اینکه حسابرس توانست مدارک کافی و مستندات را جمع‌آوری کند، قادر خواهد بود گزارش نهایی را ارائه دهد. استانداردهای حسابرسی گزارشگری بسیار به شرکت‌ها در بررسی امور مالی کمک می‌کنند و در تهیه گزارش نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همچنین بیشتر بخوانید: آموزش حسابداری در رشت
برخی از پرکاربردترین استانداردهای حسابداری
-
استاندارد شماره 4: ذخایر، بدهی‌ها و دارایی‌های احتمالی
هدف استاندارد حسابداری شماره 4، تعیین معیارها و روش‌های مناسب برای ارزیابی و گزارش‌دهی درباره ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی است. این استاندارد تأکید می‌کند که اطلاعات کافی در مورد ماهیت، زمان‌بندی و مبلغ این اقلام در یادداشت‌های توضیحی صورت‌های مالی باید در اختیار استفاده‌کنندگان قرار گیرد.
-
استاندارد شماره 8: حسابداری موجودی مواد و کالا
استاندارد حسابداری شماره 8، روش‌ها و معیارهای ارزیابی موجودی مواد و کالا در صورت‌های مالی را تعیین می‌کند. این استاندارد موارد خاصی را شامل نمی‌شود:
- پیمان‌های بلندمدت در حال اجرا (برای اطلاعات بیشتر به استاندارد حسابداری شماره 9 با عنوان “حسابداری پیمان‌های بلندمدت” مراجعه شود).
- ابزارهای مالی پیچیده.
- موجودی محصولات جنگلی و معدنی که در صنایعی که ارزش فروش خالص اندازه‌گیری می‌شود، قرار دارند.
- تولیدات کشاورزی در زمان برداشت و دارایی‌های زیستی غیرمولد مرتبط با فعالیت کشاورزی.
همچنین بیشتر بخوانید: آموزش icdl در رشت
-
استاندارد شماره 9: حسابداری پیمان‌های بلندمدت
هدف استاندارد حسابداری شماره 9، تعیین روش‌ها و معیارهای حسابداری برای گزارش درآمدها و هزینه‌های مرتبط با پیمان‌های بلندمدت در صورت‌های مالی پیمانکاران است. به دلیل ماهیت فعالیت پیمان‌های بلندمدت، تاریخ شروع و تکمیل پیمان معمولاً در دوره‌های مالی متفاوتی قرار می‌گیرد. بنابراین، چالش اصلی در حسابداری پیمان‌های بلندمدت، تخصیص درآمدها و هزینه‌ها به دوره‌هایی است که در آن دوره‌ها عملیات پیمان انجام می‌شود. این استاندارد از معیارها و مفاهیم نظری گزارشگری مالی برای تعیین زمان شناسایی درآمدها و هزینه‌های پیمان در صورت سود و زیان
-
استاندارد شماره 11: حسابداری دارایی‌های ثابت قابل مشاهده
هدف استاندارد حسابداری شماره 11، تعیین نحوه حسابداری دارایی‌های ثابت قابل مشاهده است. این استاندارد به استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی کمک می‌کند تا اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری واحد تجاری در این دارایی‌ها و تغییرات آن را درک کنند. موضوعات اصلی در حسابداری دارایی‌های ثابت قابل مشاهده شامل شناخت دارایی‌ها، تعیین مقدار دفتری آنها و شناخت هزینه استهلاک و افت ارزش دارایی‌ها می‌باشد.
-
استاندارد شماره 13: حسابداری هزینه‌های تأمین مالی
هدف استاندارد حسابداری شماره 13، تعیین نحوه حسابداری هزینه‌های تأمین مالی است. بر اساس این استاندارد، هزینه‌های تأمین مالی عموماً به عنوان هزینه دوره شناسایی می‌شوند، به استثنای مواردی که این هزینه‌ها به عنوان دارایی قابل شناسایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
-
استاندارد شماره 15: حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها
استاندارد حسابداری شماره 15، به نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها و الزامات افشای اطلاعات مربوط به آنها می‌پردازد. حسابداری سرمایه‌گذاری در تمام واحدهای تجاری باید طبق الزامات این استاندارد انجام شود. این استاندارد نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها در واحدهای تجاری فرعی و وابسته در صورت‌های مالی تلفیقی را تعیین نمی‌کند، مگر در مواردی که استانداردهای حسابداری مربوط به سرمایه‌گذاری‌ها در واحدهای تجاری فرعی و وابسته نحوه عمل دیگری را تعیین کرده باشد.
-
استاندارد شماره 16: حسابداری آثار تغییرات نرخ ارز
هدف استاندارد حسابداری شماره 16، تعیین نحوه حسابداری آثار تغییرات نرخ ارز است. این استاندارد بر اساس اصولی که نتایج عملکرد ارزی را با جریان‌های نقدی و ارزش ویژه واحد تجاری هماهنگ می‌کند، تسعیر معاملات ارزی و عملیات خارجی را تنظیم متکمیل جمله:
-
استاندارد شماره 18: حسابداری درآمدهای مالیاتی
استاندارد حسابداری شماره 18، تعیین نحوه حسابداری درآمدهای مالیاتی است. هدف اصلی این استاندارد، تعیین روش‌های شناسایی و اندازه‌گیری درآمدهای مالیاتی است که واحد تجاری از فعالیت‌های خود ایجاد می‌کند. این استاندارد شامل مواردی مانند شناسایی درآمدهای مالیاتی، شناسایی هزینه‌های مالیاتی مرتبط، تعیین نرخ مالیات و تعیین تعهدات و اطلاعات مربوط به مالیات است. استفاده کنندگان صورت‌های مالی با استفاده از این استاندارد می‌توانند درک بهتری از تأثیر مالیات بر عملکرد مالی واحد تجاری داشته باشند و اطلاعات لازم را برای تصمیم‌گیری‌های مالی و مالیاتی به دست آورند.
-
استاندارد شماره 30: سود هر سهم
هدف استاندارد حسابداری شماره 30 این است که ضوابطی را برای تعیین و ارائه سود هر سهم تعیین کند. استفاده از این استاندارد منجر به بهبود قابلیت مقایسه عملکرد واحدهای تجاری مختلف در یک دوره گزارشگری و مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در دوره‌های گزارشگری مختلف می‌شود. اگرچه به دلیل استفاده از رویه‌های حسابداری متفاوت در تعیین سود، اطلاعات مربوط به سود هر سهم ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشد، اما ثبات رویه در تعیین مخرج کسر در محاسبات مربوط به سود هر سهم، بهبودی در گزارشگری مالی ایجاد می‌کند. بنابراین، تأکید اصلی این استاندارد بر مخرج کسر در محاسبه سود هر سهم است.
-
استاندارد شماره 34: رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات
هدف استاندارد حسابداری شماره 34 این است که معیارهایی برای انتخاب و تغییر رویه‌های حسابداری، و نیز نحوه عمل حسابداری و افشای تغییر در رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اصلاح اشتباهات تعیین کند. هدف این استاندارد، بهبود مربوط بودن و قابلیت اتکای صورت‌های مالی واحد تجاری، و قابلیت مقایسه صورت‌های مالی در طول زمان و با صورت‌های مالی سایر واحدهای تجاری است. با اجرای این استاندارد، واحدهای تجاری بهبود قابلیت مقایسه و توانایی اطمینان از اعتبار صورت‌های مالی خود را خواهند داشت و همچنین توانایی مقایسه صورت‌های مالی خود با دوره‌های گذشته و با سایر واحدهای تجاری را خواهند داشت.
-
استاندارد شماره 35: مالیات‌بردرآمد
استاندارد حسابداری شماره 35 مقرر می‌کند که واحدهای تجاری باید آثار مالیاتی معاملات و رویدادهای مختلف را به همان روشی که این معاملات و رویدادها به حساب گرفته می‌شوند، به حساب ببرند. به عبارت دیگر، در صورت سود و زیان، هرگونه آثار مالیاتی مربوط به معاملات و رویدادهای شناسایی‌شده نیز در صورت سود و زیان شناسایی می‌شود. آثار مالیاتی معاملات و رویدادهای شناسایی‌شده در صورت سود و زیان جامع یا به طور مستقیم در حقوق مالکانه نمایش داده می‌شود، به ترتیبی که در صورت سود و زیان جامع یا به طور مستقیم در حقوق مالکانه شناسایی می‌شود.
علاوه بر این، در مورد ترکیب‌های تجاری، شناسایی دارایی‌های مالیاتی انتقالی و بدهی‌های مالیاتی انتقالی، مبلغ سرقفلی ناشی از آن ترکیب تجاری یا مبلغ سود شناسایی‌شده در خرید زیر قیمت نیز در تعیین آثار مالیاتی تأثیرگذار است. به این معنی که در صورت ترکیب‌های تجاری، این عوامل مالیاتی بر مبلغ سرقفلی تأثیر می‌گذارند و در اطلاعات مالی نمایش داده می‌شوند.
-
استاندارد شماره 37: ابزارهای مالی، افشا
هدف استاندارد حسابداری شماره 37 این است که واحدهای تجاری را ملزم به افشای اطلاعاتی در صورت‌های مالی کند تا استفاده‌کنندگان بتوانند موارد زیر را ارزیابی کنند:
- اهمیت ابزارهای مالی برای وضعیت مالی واحد تجاری؛ به عبارت دیگر، استاندارد تاکید می‌کند که واحدهای تجاری باید اطلاعات لازم را درباره ابزارهای مالی مورد استفاده خود، مانند سهام، بدهی‌ها، سپرده‌ها، و سایر ابزارهای مالی مربوطه، در صورت‌های مالی منتشر کنند. این اطلاعات به استفاده‌کنندگان کمک می‌کند تا نقش ابزارهای مالی در وضعیت مالی و عملکرد واحد تجاری را بهتر درک کنند.
- ماهیت و میزان ریسک‌های ناشی از ابزارهای مالی که واحد تجاری طی دوره و در پایان دوره گزارشگری در معرض آنها قرار دارد و نحوه مدیریت این ریسک‌ها توسط واحد تجاری. استاندارد تأکید می‌کند که واحدهای تجاری باید اطلاعات مربوط به ریسک‌های مالی ناشی از استفاده از ابزارهای مالی را در صورت‌های مالی افشا کنند. این اطلاعات شامل ماهیت ریسک‌ها، میزان تأثیر آنها بر واحد تجاری، و نحوه مدیریت و کنترل این ریسک‌ها است. این افشاها به استفاده‌کنندگان کمک می‌کند تا بتوانند ارزیابی کنند که واحد تجاری چگونه با ریسک‌های مالی مربوطه روبرو شده است و چگونه این ریسک‌ها را مدیریت می‌کند.
